vrijdag 9 november 2012

Van Ostaijen en Hendrix


Stel je voor, Wenen anno 1870. In een concerthall zit het publiek te wachten op een kwartet dat muziek van Schubert ten beste zal brengen. Wie stapt op de bühne? Jimmy Hendrix. Hij bespeelt zijn elektrische gitaar, eerst met zijn vingers, na een poos ook met zijn tanden.

Hoe reageert het publiek, dat honderd jaar muziekevolutie niet meegemaakt heeft? Welke recensies levert het op?

Een andere vraag: kan een schrijver zulk een effect bewerkstelligen?
Nog een andere: bestaan er schrijvers die dat al gepresteerd hebben?
De eerste namen die in mijn hoofd opkomen, zijn van Ostaijen en Céline. Misschien zijn er nog betere voorbeelden te vinden, ik weet het niet.
Wat zou ik doen met een gitaar had ik zoveel talent als Hendrix?
Laatste vragenreeks: Moet men eerst met zijn vingers kunnen spelen voor men zijn tanden in de snaren zet? Moest Picasso kunnen schetsen als de beste om zijn vervormde gezichten te tekenen? Hoeveel métier moet men opbouwen alvorens het te kunnen wegwerpen?

dinsdag 6 november 2012

De Duitse oplossing


o jee
dat geleuter over doping in de wielersport blijft aanhouden
verrassing het blijkt om georganiseerde misdaad te gaan

ik hou nogal van de duitse oplossing
de tv zendt al jaren geen wielerwedstrijden meer uit
hoe anders in vlaanderen

private media doen wat ze willen
voor de openbare omroep valt me dat moeilijker
de wieleruitzendingen zijn peperduur
met de zichtbaarheid die deze opleveren geeft de vrt al jarenlang geld aan de sponsors en organisatoren van deze ‘sport’
geld dat die sponsors gebruiken om de bedriegers te betalen
hoe zei tatcher dat
i want my money back
dat kan niet meer helaas
maar de vrt gaat gewoon verder
kunnen mensen met andere interesses dan michel wuyts en zijn gevolg aangesteld worden
en als de overheid de fiets genegen is
kan ze het geld voor wielrennen op tv niet investeren in veilige fietspaden

wat de renners betreft
pfff
do we really need another million dollar hero
do we really need another million dollar star
betaal ik belastingen om te mogen lezen dat iemand met dat geld een lamborghini koopt
de romeinen eerden vele goden
de katholieke kerk installeerde vele heiligen
mag vlaanderen wat protestantser worden
een samenleving heeft professioneel wielrennen minder nodig
dan ik mijn fietstochten

donderdag 5 juli 2012

Op zoek naar een andere naam voor guerrilla gardening

Toen ik enkele jaren geleden voor het eerst over guerrilla gardening (tuinieren op land waar de tuiniers het recht niet hebben) hoorde, gingen mijn tenen spontaan krullen. Sommige woorden kan ik gewoon niet verdragen. Ik heb bijvoorbeeld al mensen gevraagd het woord kids niet meer in de mond te nemen als ik in de buurt ben. En nu guerrilla gardening. Sheiße. De term lijkt mij afgeleid van guerilla marketing, nog zo een belachelijke betekenaar. Marketeers hebben die bedacht voor een categorie van hun activiteiten (dit soort street art blijkt commisioned by Levi's).

Marketeers mogen zich de coolste creaturen op deze aardkloot wanen, ik vergeet nooit dat ze gewillige beulen zijn. Ze leggen wat suiker rond de levertranen van het kapitalisme, alles moet er zoet ingaan, en vertegenwoordigen als dusdanig het tegengestelde van guerrilleros. Ik wil hen nog eens onderhouden over subcommandante Marcos en Antananas Mockus (deze docu is echt echt echt echt de moeite) die macht probeerden te alterneren. Guerilla marketeers voeren echt geen Kleinkrieg = guerrilla.

Guerrilla gardening als term maakte opgeld in Londen aan het begin van dit decennium. Dat is mijn tweede probleem. Het lijkt of ze het daar uitgevonden hebben. Ik kende het dergelijke activiteiten bijvoorbeeld al langer van in Kinshasa. Heel veel bermen en verlaten terreintjes worden er bebouwd. Economen begrijpen niet dat zo weinig Congolezen omkomen van de honger, het bnp bedraagt er 1$ per dag per per capita. Terzijde: ik wil me ooit nog verdiepen in hoe een bnp gemeten wordt (zowel in wat er in hoort en wat niet als in de meetmethodologie), en in de zin en de onzin daarvan. Als ik ooit eens 50 dagen tijd heb.

Enfin, wat ik dus wil zeggen, we hoeven voor dit slag tuinieren geen Engelse term over te nemen, zeker omdat de activiteit dus al eerder bestond in andere taalgebieden. Nu weet ik niet hoe deze vorm van tuinieren heet in Kinshasa's Lingala. Maar wat, het zou sowieso weinig kans maken om opgenomen te worden in ons vocabularium. Het in het Nederlands vrij ingeburgerde woord matabish (= fooi, drinkgeld, eufimisme voor omkoping) staat nog niet in van Dale.

Ik voelde me dus een Kinois en geen Londenaar toen ik deze week voor het eerst in verlaten hoeken van parken aardappelen plantte, en mierikswortel, oranje wortelen en radijs zaaide. Om mijn oogst over enkele maanden terug te vinden, reken ik op mijn partner in crime. Ze uitte haar bezwaren toen mijn vingers groen werden en gingen jeuken. Ze had nog nooit iets illegaals gedaan, zei ze. Ik vertelde haar dat het perfect legaal is om groenten te kopen die overgebracht zijn uit Spanje, maar niet om een oplossing te vinden om voedsel met een veel lagere ecologische voetafdruk te telen als burger zonder tuin. Er is van alles mis met de legale orde, raakte ik op dreef. Ik verwees in een adem naar Barclays dat sjoemelde met de LIBOR tarieven. De baas verdween niet achter de tralies, neen, zijn opstappremie ligt hoger dan de optelsom van wat alle lezers van deze blogbijdrage in hun leven zullen verdienen. Ik broed dus op methodes tegen de legale orde. Illegaal tuinieren in de parken lijkt mij in die context vreedzaam. Momenteel ben ik in therapie naar aanleiding van mijn terugkerende dromen waarbij ik alle yachts in Monaco in vuur zet, en Harrod's in Londen laat branden. Als ik slaap, wordt een radicaal mannetje in mij wakker.

Tijdens het tuinieren dacht ik daar echter niet aan. Ik ging op zoek naar een betere term dan die in Londen bedachte. Ik kwam weer uit bij de wijsgeer Michel de Certeau, die ik in Een filosofie van de fiets aanwendde. Stroper-tuinieren. Mijn beste inzending. Doen jullie maar beter.

dinsdag 26 juni 2012

Ai Weiwei en Donald Duck


in het straatbeeld van berlijn overal de foto van ai weiwei
veel reclame voor de docu over chinas bekendste kunstenaar
al valt het aantal kinos dat de docu draait voorlopig wat tegen

ai weiwei is op zijn minst fotogeniek
meer zelfs hij heeft een charismatische uitdrukking
ik val soms voor charisma
voor dat van ai weiwei was ik al veel eerder gevallen
een charisma dat ik nog ferm onderschatte zo leerde de docu mij
wat ik op dat vlak te zien kreeg was werkelijk indrukwekkend
de zoon van Ai Weiwei heet senior
de peuter voedert de kunstenaar

ik zag wel al beter gemaakte documentaires
waarom net ai weiwei het olympisch stadion had mogen ontwerpen
werd niet uitgelegd
ook niet hoe hij daarvoor te werk was gegaan
ai weiwei was de zoon van een dissident schilder dichter
toch maakte aiww deel uit van een groep getalenteerde chinese kunststudenten die in de jaren 80 naar new york mocht
vormde zijn afkomst dan geen probleem voor het systeem
geen antwoord
de documentaire vertelt het verhaal van aiww die voortdurend slimmer is dan de chinese autoriteiten
in vele opzichten klopt dat
ik stelde me echter de vraag of het chinese systeem ons niet te slim af geweest is
ik verklaar me nader
de vs hebben figuurtjes karakters personen waar de hele wereld van houdt
donald duck kermit de kikker de jackson five
china niet
zij sturen kunstenaars naar amerika
ze weten dat daar wel iemand met het talent van aiww tussen zit
een talent dat zich zal ontwikkelen
een nieuwe figuur die de liefde van de wereld voor zich zal winnen
china heeft nu ook een donald duck
de koddige Ai Weiwei
okee hij is wat dissident
geen probleem
in het binnenland kennen weinigen hem
in de mate dat hij bekend is draagt hij bij aan de geleidelijke groei naar een moderne chinese maatschappij
zoals het machtcentrum die voorstaat
geen revolutie niets overhaast
het chinese systeem blijft winnen

nog een vraag die onopgelost bleef voor mij
betreft deze footage in de documentaire

de japanse met wie ik naar de cinema getogen was
spreekt aardig wat chinees
ze zei dat het lied over een dier ging
een alpaca
een wat vroeg ik
ik ken geen arkada (de naam had ik zelfs mis)
ze liet me op het web een foto zien

het dier stond symbool zei ze voor het recht op vrijheid om google te gebruiken
ze kon niet uitleggen hoe de vork precies aan de steel zat
we zijn wat op zoek gegaan
het betreft een grasmodderpaard dat behoort tot de alpaca diersoort
de meeste info vonden we hier

dinsdag 12 juni 2012

53% van de romans komt uit het Engels

Een geweldig goed artikel trof ik aan in The New York Review of Books.

De Engelstalige opsteller gaat langs bij een Nederlandse taalkundige en ze tellen samen de romans in zijn boekenrek. 58 komen van Engelstalige auteurs, 19 van anderstaligen, en 20 van Nederlandstaligen. De taalkundige was zich daar helemaal niet van bewust. Wanneer ik bij vrienden langs ga, zie ik gelijkaardige verhoudingen. Ik ben me daar zelf altijd zeer van bewust. De thuismarkt van Nederlandstalige auteurs wordt overstelpt door Angelsaksen, en continentale auteurs, of auteurs van elders, moeten als ze hun thuismarkt verlaten, opboksen tegen Angelsaksische machines.

Het artikel geeft meer cijfers:
In 1946 only 5 percent of Holland’s book production was made up of translations; by 2005 it had reached 35 percent and in the area of prose fiction the share had grown to 71 percent. Of those translations, 75 percent now come from English.
De auteur van het artikel redeneert vrij goed bij het dissecteren van de oorzaken. Hij gaat er wel van uit dat er geen kwaliteitsverschil aan de basis ligt. Daar ga ik echter niet mee akkoord. Ik denk wel dat er een kwaliteitsverschil bestaat. Ik heb een eindje in de UK gewoond en zag er veel veel meer agenten actief die auteurs bij de juiste mensen terecht brengen. Uitgeverijen aldaar kunnen door de grote export en door het feit dat hun eigen markt haast niet aangeraakt wordt door import met veel grotere budgetten werken. Er is dus meer ruimte om manuscripten te begeleiden. Met de veel grotere budgetten kunnen uitgeverijen zich gemakkelijker ontwikkelen tot instituten met een grote knowhow.

Als lezer valt mij bij Angelsaksische boeken vaak op dat ze geproduceerd worden volgens de eigen recepten. Er lijkt mij meer aandacht te bestaan voor karakterontwikkeling, en er wordt een strakker draaiboek gehanteerd (cliffhangers, en triggers om het verhaal naar een volgend deel te brengen). Experimentele romans treft men er minder, lijkt me. Als we zo massaal hun boeken lezen, dan kunnen we er ook van uitgaan dat hun recepten onze keuken beïnvloeden.

Het stoort mij zeer hoe de continentalen in de rij staan aan te schuiven om alle macht over de Noordzee of over de Atlantische Oceaan te steken. Een ander voorbeeldje. Je moet eens tellen op het einde van het jaar als de lijstjes uitkomen met de beste cd's van het jaar. Zelfs de Télérama (het magazine van de Parijse bobo) brengt haast niets dan Angelsaksische muziek. Je kan je afvragen wat een Zuid-Amerikaanse muzikant moet presteren om in een dergelijk lijstje terecht te komen.

Wie denkt dat het slechts over onschuldige dingen als literatuur en muziek gaat, geef ik volgende cijfers mee.
Begrotingstekort 2010, 2011, 2012 in % BNP
Italië  4.5  3.8  1.7
Spanje  9.3  8.5  5.4
Portugal  9.8  4.2  4.6
UK  10.3  8.4  7.7
US  10.7  9.7  8.3
Ik weet wel, de eurozone heeft zijn structurele tekortkomingen, en groei speelt een rol, maar dan opnieuw: als je met een tekort van 10% een groei van 2% bewerkstelligt, dan kunnen we toch niet applaudisseren.
Wij laten ondertussen de cokeneuzen in The City en in New York beslissen welke landen ze in de penarie zullen storten. We zijn niet boos geweest op de VS, toen hun rommelkredieten, herverpakt en met te hoge ratings van hun agencies, in onze contreien verkocht werden en ons zeer veel gekost hebben. Hadden we niet eens kunnen aankloppen bij de Fed Reserve? Ze kunnen daar toch geld drukken tot in het oneindige. Maar dat soort analyses wordt niet gemaakt in The Economist en de FT, waar al onze bankenmensen op geabonneerd zijn.

Om de inhoud van deze blogbijdrage minder militant te maken: het steengoede artikel waarnaar ik refereerde, komt van een Amerikaanse website, is geschreven door een Engelstalige, en ik stel er mij ook voor open.

woensdag 6 juni 2012

Eerste digitale boek gekocht

Gisteren bij de online boekenverkoper langsgeweest om de nieuwe Grunberg, Een man zonder ziekte, digitaal binnen te slaan. Het was mijn eerste keer, een digitaal boek kopen. Ik vond het tegenvallen. Het te downloaden bestand heette "URLlink", en daarna moest ik nog naar de Adobe site voor extra software, extra software om een tekstdocument te openen!? Bij Adobe moest ik opnieuw al mijn gegevens registreren.

De voordelen staan natuurlijk: het valt goedkoper uit en je hebt de tekst sneller in handen. (Een tablet computer heb ik nog niet. Ik zag lange tijd de toegevoegde waarde niet zo, als je een laptop en een smartphone hebt.)

Over het boek zelf. Ik lees graar Grunberg, dus nu ook weer. Het is een zeer dun werk, en ik sloeg tijdens het lezen aan  het twijfelen. Was AG  tot een ultieme beheersing van zijn vakmanschap gekomen, of was hij minder geïnspireerd dan anders?

Een andere reden dat het boek snel uit was: ik ging Games of Throne checken, een vriend blijft het erover hebben hoe goed de serie is. Ik was snel uitgecheckt. Mag ik aan alle regisseurs vragen om over Middeleeuw-achtige beelden geen uitgebreid klassiek orkest meer te laten overgaan? Ik kan dat niet meer zwelgen.

dinsdag 22 mei 2012

Bicycle Diaries

Mijn recentste roman, Een filosofie van de fiets - Londense notities, werd verschillende keren vergeleken met David Byrnes Bicycle Diaries. Niet geheel verrassend, beide boeken gaan over stadsfietsen.

De Standaard schreef:
"U popelt nu vast om luid ‘David Byrne!’ te roepen, want die schreef twee jaar geleden al het gelijkaardige boek Op de fiets. Dat is ook Declercq niet ontgaan, want hij vermeldt hem in zijn eigen boek, eraan toevoegend dat hij geen fan is. Dat laatste is echter vreemd, want de gelijkenissen zijn frappant: net als Declercq fietst ook Byrne omdat het hem een gevoel van vrijheid en opwinding geeft, omdat het hem geestelijk fit houdt en omdat het hem toestaat meer te zien."

Ik heb David Byrne gelezen terwijl ik al bezig was met het uitwerken van mijn manuscript. Byrne's boek dat gebaseerd is op zijn fietscolumns voor een Amerikaanse krant werd mij (samen met andere boeken) toegestuurd door de Nederlandse uitgever voor wie ik Een filosofie van ... oorspronkelijk geschreven heb.
(Gelukkig kwam De Bezige Bij Antwerpen even later op de proppen, enfin, dat is een ander verhaal)

David Byrne's boek kon mij helemaal niet bekoren. Mijn voornaamste kritieken:

1 De columns van David byrne werden slordig bijeen gegooid, eerst Amerikaanse steden, daarna steden in de rest van de wereld, naar het mij toeschijnt in een willekeurige volgorde, ik ontwaar geen opbouw.

2 Ik stootte soms op platte clichés. Eén voorbeeld:
"Flying into Tegel Airport in Berlin, I look down at the neatly ordered fields and roads - even in the surrounding forests the trees are in neat rows - and I think to myself how this entire country, the landscape, everything as far one can see, has been ordered."
We weten allemaal waar deze opvattingen vandaan komen. Ik wil dan roepen: blijf in Anglosaxia, of leer een tweede taal (misschien spreekt hij meerdere talen, ik weet het niet). Het is namelijk helemaal niet zo dat Berlijn en Duitsland meer geordend zijn dan pakweg Parijs en Frankrijk, integendeel.

3 Ik kreeg weinig impressie van de man achter de auteur, net zoals je iemand niet kunt leren kennen aan de hand van zijn Facebook-profiel. Byrne schrijft bijvoorbeeld hoe hij in Manila (het kan ook een andere stad geweest zijn) fietst naar de galerij waar zijn kunstwerken van de hand gedaan worden. Het lezen van Byrne betekende voor mij net een aanmoediging om ervoor te zorgen dat de lezer voeling kreeg met de aspiraties, de ontgoochelingen van de protagonist (het ging om fictie). In die zin heeft het enige invloed gehad.

P.S.: Ik ben me bewust van de beperkingen en de relativiteit van mijn eigen leeservaring. Andere mensen lezen anders, ten bewijze deze blogbijdrage.

vrijdag 4 mei 2012

kunnen wikinomics de literatuur veranderen?

van alle bazen die ik al versleten heb
of hebben zij mij versleten
is daniele de leukste
een italiaan die zonder een woord duits te spreken een groot bedrijf uit de grond stampte in het land van heine
een nucleair ingenieur die ons op het hart drukt dat we zelfs achter de kast geen miniatuur kerncentrale kunnen aantreffen
first i studied nuclear engineer and then i moved to germany lacht hij
zelfs als hij engels spreekt
dan met een italiaans ritme

vorige week kwam hij me halen
ik moest pigi from palermo ontmoeten
pigi from palermo
ik bereidde me voor op een man in maatpak
en met gel in de haren
mijn denken beperkt door de naam van een stad
en amerikaanse films

pigi from palermo bleek een heel normale jongen
moest je hem passeren op straat
je merkte hem niet op

pigi from palermo mag dan doodgewoon wezen
zijn hobbyproject Storiealcubo is het allerminst
Storiealcubo è un progetto artistico che si propone di inventare e mettere online racconti tridimensionali
lees ik op de website
mijn italiaans is niet je dat
ik maak het volgende op
Storiealcubo is een kunstproject met als doel driedimensionale verhalen te genereren en online te zetten
geposte kortverhalen kunnen door de gebruikers eindeloos uitgebreid worden
je kan bijvoorbeeld een hyperlink plaatsen bij een personage om het een voorgeschiedenis te geven
veel meer mogelijkheden kunnen bedacht worden

pigi from palermo breidde Storiealcubo.com ook uit met veel audio en videotoepassingen
startte zelfs een apart youtube kanaal

ik heb het mij al vaak afgevraagd
waarom literatuur nog steeds het product is van de eenling de schrijver
ik verklaar mij nader

film komt tot stand in een samenspel tussen scenarioschrijver regisseur en acteurs
een schrijver moet zelf vorm zien te geven aan karakters die buiten zijn leefwereld liggen
moet zich in verschillende karakters inleven
wil je een karakter gerichter doen spreken
wil je de camera in een bepaalde situatie dichter op de huid van de karakters
dan kan dat met een literaire variant van wikinomics als Storiealcubo.com

er zijn heden ten dage wereldwijd veel meer wetenschappers dan in de tijd van einstein
einsteins staan er niet meer op
via een netwerk van publicaties en research
duizenden onderzoekers
gaat de wetenschap vooruit

literatuur dus niet
er wordt bijvoorbeeld geen acteur of een persoon die in het leven dicht aanleunt bij een karakter ingehuurd die werkt op de uitspraken van een personage
geen fotograaf die de visuele elementen vastlegt in hypertekst
geen team van scriptwriters die de structuur en de cliff hangers in de gaten houden
enzovoort
literatuur is blijven hangen in de tijd van einstein
denk ik soms

soms herschrijf ik een paragraaf in een boek dat ik lees
of schrap een zin of een seksscene die me onnodig lijkt
dat alles in mijn private kopijen
u mag ze altijd komen inkijken

zaterdag 28 april 2012

Talige euforie over het Kunduz-akkoord in De Volkskrant

"Het Nederlandse scheepje van staat koerst al eeuwenlang behendig op de golven van de internationale toestand. De bakens verzetten, de huik naar de wind en het tijdig verstaan van de tekenen aan de wand - allemaal fraaie oudhollandse uitdrukkingen."

vrijdag 27 april 2012

céline in een kneipe aangetroffen

de vroeg_lente avondlucht geurt heerlijk in berlijn
ik daal met mijn fiets af naar hermannplatz
op weg naar Ö
compleet mesjogge Ö
hij leefde tot voor enkele maanden in turkije
zijn doctoraat wiskunde bracht hem naar berlijn
doctorandi wiskunde wezen of kwezel of wild extravagant
Ö behoort tot de tweede soort

hij leidt me in bij een jonge dame
niet zeggen uit welk land je komt zei hij haar
ze is joods zei hij mij
de jonge dame sprak perfect frans
accentloos
in tegenstelling tot mezelf

als ze bij haar vader aankomt
vroeger een weekend in de maand
stond er bijna altijd een cd op van luchini
de acteur die céline gedeclameerd heeft

een vaderjood fan van céline
ik hapte even naar adem
de intrigerendste vrouwen hebben de boeiendste vaders
er bestaat een oorzakelijk verband

toen ik vertrok vroeg ik haar
of ze de naam van die italiaanse acteur kon opschrijven
want ik had wat gedronken zei ik
de fout van de turk
of van wie anders

de cd's van luchini zijn nog niet aangekomen
deutsche post mag tegen de verwachtingen in
de traagste posterij van heel de wereld zijn
en niet betrouwbaar!

op youtube vond ik alvast dit pareltje
ik heb het al drie keer bekeken

maandag 23 april 2012

Nederland Leest oude boeken van meestal dode schrijvers

Boeiende discussie brengt het NRC over de keuze van dit jaar van de organisatie Nederland Leest voor De donkere kamer van Damocles van WF Hermans. De roman zal tussen 1 en 30 november door openbare bibliotheken gratis aan hun leden verstrekt. Ik ben het bibliotheekwezen zeer genegen, vandaar dat ik even inpik op dit bericht.

Jurgen Moeren van Meulenhoff reageert op de keuze met: "Waarom geen moderne schrijver, om jonge lezers te winnen?" Ik betwijfel of jonge lezers niet "gewonnen" kunnen worden door De donkere kamer: Ik heb het als tiener heel graag gelezen.

Wat mij betreft kiest Nederland leest zelf, volgens haar eigen criteria, die waarschijnlijk betrekking hebben op de relatie tussen de bibliotheek en zijn lezers, en niet op de belangen van het uitgeversgilde, of van de nog levende schrijvers.

De enige stem die ik me aanmeet in dit debat is die van een bibliotheekganger. Een enkele tussen miljoenen andere. In die kleine hoedanigheid waardeerde ik meer wanneer Nederland Leest de afgelopen jaren ging voor minder bekende schrijvers als Jacoba van Velde of Frank Martinus Arion, dan wanneer ze de alom bekende kanonnen Hermans, Mulish en Haasse in de vitrine plaatsen.

Verder beperk ik mij als lezer haast uitsluitend tot contemporain werk, haal daar meer voldoening uit. Wanneer de Hoofstedelijke Openbare Bibliotheek van Brussel daar enkele jaren op inspeelde door verschillende exemplaren van pas verschenen boeken aan te bieden, kon ik dat geweldig waarderen.

dinsdag 17 april 2012

Britse bibliotheken

In Vrij Nederland een boeiend stuk over wat bibliotheken betekenen voor bekende Britse schrijvers.

De Britse klassenmaatschappij lijkt zich door te zetten in hun bibliotheken. Ik heb er shabby wijkbibliotheken gezien waar de boeken in even erbarmelijke staat aangeboden worden als de tapis plein in het gebouw erbij ligt (de innige relatie van Britten met tapis plein blijft mij een raadsel). De geciteerde auteurs in het VN-artikel begaven zich echter naar de historische bibliotheken die er als vrijmetselaarstempels uitzien (zie foto in artikel).

Ik neem hen niets kwalijk maar ik verwacht wel iets anders van een hedendaagse bib dan een tempel waar ik grote klassiekers kan gaan lezen. De glamour mag mij achterwege blijven. Doe mij maar genoeg ramen, een grote beschikbaarheid van recente werken, en vooral veel tafeltjes für Einzelarbeit.

Wel positief dat de Britse tempelbibliotheken hun publiek vinden. De British Library in Londen wordt schitterend gerund, veel beter dan de Bibliothèque Nationale in Parijs, met zijn vier torens die leeg staan, en waar ze de bezoekers altijd naar de ruimtes onder de grond leiden.

Ik stelde de vraag onlangs aan enkele Brusselaars: niemand van hen die al in de Koninklijke Bibliotheek van België binnen geweest is. Ik ook niet. Dat gebouw nodigt mij weinig uit, lijkt me wat op een grafmonument voor een Saksen-Coburg. Al kan ik er weinig over kwijt, heb ze ook nog niet aangedaan. Binnenkort zet ik dat recht. Een voornemen.

donderdag 29 maart 2012

Waar is de fictie?

Er loopt feedback binnen op mijn nieuwste roman, Een filosofie van de fiets - Londense notities, als zou het geen roman zijn. Nochtans staat er roman op de kaft, zo gaat de feedback verder. Ceci n'est pas une pipe?

Iedereen heeft andere boeken op de teller staan. Alleen al daarom houdt iedereen er een andere conceptie op na over wat een roman is, en wat niet. Ik zou het waarderen dat iedereen zich bewust werd van de relativiteit van zijn eigen opvatting. Enige twijfel is altijd op zijn plaats.

Zelf had ik net Un roman français van Beigbeder en HHhH van Binet (twee romans die de grenzen van het genre aftasten) achter de kiezen toen ik voor het predikaat roman opteerde. Die grenzen interesseren mij. Ik zou ook kunnen verwijzen naar psycho-geografische geschriften, of naar romans als pseudo-biografieen, de noemer waaronder het volgens mijn redactrice Eva gecatalogeerd moet worden.

Eén misvatting bestaat erin te denken dat een roman per se fictie hoeft te zijn. Ik geef even de romandefinitie mee zoals die op Wikipedia te vinden is:
"Met de term roman wordt een grote verscheidenheid aan vooral prozateksten aangeduid die overwegend van fictionele aard zijn."
Het probleem ligt dus veeleer bij de labels van de boekentoptiens, namelijk fictie en non-fictie, en waarbij de roman als spreekt het voor zich bij de fictie terecht komt. Een roman in de non-fictie afdeling kunnen velen niet denken, terwijl het perfect kan volgens de definitie. Verzamelingenleer, lagere school.

Voor Een filosofie van ... vertrok ik van eigen ervaringen in Londen, die ik uitvergrootte, waar ik dingen aan toevoegde, tot op een moment dat de lezer niet meer weet waar de waarheid stopt en het verzinsel begint. Ikzelf trouwens ook niet meer helemaal goed.

Ik vind de discussie over fictie of non-fictie minder relevant. Een vraag waar ik me veeleer op toeleg, is die naar hoe er contemporain geschreven kan worden in tijden van internet, of in het begin van de eenentwintigste eeuw. De tijdelijke oplossing op de eeuwige zoektocht die ik toepas in deze al dan niet roman, bestaat uit heel korte hoofdstukken. Toen ik mijn manuscript in A4 formaat indiende, had ik evenveel pagina's als kapittels. Tegelijk spring ik vrij snel van één thema naar een ander, om dingen dan elders te hernemen, de tekst dynamisch maken. Dit sluit aan bij mijn eigen internetervaring, en ik denk ook met de internetervaring van de (jongere?) lezers.

Een tweede vraag waar ik me als ik schrijf zeer bewust van ben, is die naar wat een hedendaagse schrijver kan toevoegen. Er staan bibliotheken vol meesterwerken. Kijk ik alleen nog maar bij de letter H, dan stuit ik meteen op Haasse en Hesse en Houellebecq, de eerste die mij te binnen schieten, elkeen met verschillende meesterwerken. Kunnen we beter? Welke jonge schrijver haalt het in zijn hoofd de handschoen op te nemen tegen Dostojewski? Moet er dan niet meer geschreven worden?

Dan is er die ene gezongen zin
The poets down here don't write nothing at all
They just stand back and let it all be


Zo mag de wereld nooit worden, vol toekijkende zombies. Met dezelfde gedrevenheid als deze auteur, denk ik: Boon was er niet bij in 2010. Multatuli evenmin. Ik wil de tijd documenteren. Ik wil registreren wat zich voor mijn ogen afspeelt. In de Londense notities heb ik de Britse hoofdstad gefotografeerd vanuit het kikvorsperspectief van de fietser. Zonder camera, niet als een fotograaf, maar als schrijver, met woorden, met overpeinzingen, en in onderling verschillende korte hoofdstukken die de vlugge veelheid van de stad evoceren. Met fictie en met non-fictie. Geen roman?

donderdag 15 maart 2012

reyers laat uit de bocht of net niet

wanneer ik mijn emails beantwoord
heb ik graag aan in een klein window aan de zijkant
reyers laat op staan
lieven van gils weet de gesprekken aangenaam te houden
en men steekt er vaak nog iets op

dinsdag werd volgend onderwerp aangesneden
zijn de hoge weddes in het voetbal moreel verantwoord
dit naar aanleiding van het nieuwe contract van kompany
150k per week

in de arabische wereld waar miljoenen mensen armoe lijden
belandt al het geld voor de olie bij enkele sjeiks
een van die sjeiks steekt zijn geld in een zak
vliegt naar engeland om zich daar een voetbalploeg als speeltje te nemen
in engeland waar een schoonmaakster 800 pond per maand verdient
de voetballers stellen zich bij aanname van het geld nooit vragen
mij lijkt er een probleem

een relevante maatschappelijke discussie dus
reyers laat nodigde daarvoor uit
een voetbaljournalist en een reclamejongen
guillaume van der stighelen
waarom vragen ze eddy wally niet
ook aangenaam wegpraten
verdient ook goed zijn boterham
zal er ook wel iets over kwijt kunnen

het was mij trouwens al opgevallen dat onderzoeksjournalistiek dezer dagen meest voorkomt op de sportpaginas
een dopingaffaire
de fifabonzen die het bont maken
enzoverder
wie cdo s wil vinden in de kranten van voor 2008 zal zijn speurneus moeten opzetten

de opmerkingen van Filip Joos
voetballers verdienen toch wel verschrikkelijk veel
het is wel goed dat ook een verdedigers veel geld kunnen verdienen
en liever een verstandige Kompany dan een warhoofd als Tevez
als ze hierop eerlijk belastingen betalen ziet hij geen probleem

de reclamejongen had zich van discussie vergist
hij bleef de bonus van het inbev management verdedigen
hij vermeldde dat hij elke week gaat zien naar het amateurvoetbal van zijn zoon
wat hem op een of andere manier moest kwalificeren voor deze topic

lieven van gils bedankte de gasten voor de boeiende filosofische sic discussie

vrijdag 9 maart 2012

herzlich willkommen

herzlich willkommen hangt er boven de ingang van stadler in berlijn
de grootste fietsenwinkel in duitsland zo werd me verteld
of dat klopt weet ik niet
alleen dat stadler zeer groot is
beeld je een grootwarenhuis in
gevuld met fietsen
als je een exemplaar wil uitproberen
dan pik je er een en fiets je rond in de winkel
foto volgt
en ben je achteraf vergeten waar je het rijwiel vandaan hebt
achterin herstelt een team van 10
kapotte fietsen
wil je echter een gestileerd model
dan moet je naar de boetieks
niet bij stadler

ook opvallend
weinig elektrische fietsen in duitsland
heel anders dan in frankrijk
waar de overheid ferme premies geeft aan wie een elektrisch toestel wil kopen
sommigen zien daar de hand van de nucleaire lobby in

terwijl we het over elektrische fietsen hebben
de europese regelgeving zou gaan veranderen
ipv 250 watt toegestaan
zou het naar 500 watt gaan
waardoor ouden van dagen zich te pletter zouden rijden
of ook fietsterrorist worden
zo zeggen fietserorganisaties

er bestaan ook elektrische vespa's
in frankrijk zie je die al veel
je hoort ze niet
de vespa's op kernenergie