Bicycle Diaries

Mijn recentste roman, Een filosofie van de fiets - Londense notities, werd verschillende keren vergeleken met David Byrnes Bicycle Diaries. Niet geheel verrassend, beide boeken gaan over stadsfietsen.

De Standaard schreef:

"U popelt nu vast om luid ‘David Byrne!’ te roepen, want die schreef twee jaar geleden al het gelijkaardige boek Op de fiets. Dat is ook Declercq niet ontgaan, want hij vermeldt hem in zijn eigen boek, eraan toevoegend dat hij geen fan is. Dat laatste is echter vreemd, want de gelijkenissen zijn frappant: net als Declercq fietst ook Byrne omdat het hem een gevoel van vrijheid en opwinding geeft, omdat het hem geestelijk fit houdt en omdat het hem toestaat meer te zien."

Ik heb David Byrne gelezen terwijl ik al bezig was met het uitwerken van mijn manuscript. Byrne's boek dat gebaseerd is op zijn fietscolumns voor een Amerikaanse krant werd mij (samen met andere boeken) toegestuurd door de Nederlandse uitgever voor wie ik Een filosofie van ... oorspronkelijk geschreven heb.
(Gelukkig kwam De Bezige Bij Antwerpen even later op de proppen, enfin, dat is een ander verhaal)

David Byrne's boek kon mij helemaal niet bekoren. Mijn voornaamste kritieken:

1 De columns van David byrne werden slordig bijeen gegooid, eerst Amerikaanse steden, daarna steden in de rest van de wereld, naar het mij toeschijnt in een willekeurige volgorde, ik ontwaar geen opbouw.

2 Ik stootte soms op platte clichés. Eén voorbeeld:

"Flying into Tegel Airport in Berlin, I look down at the neatly ordered fields and roads - even in the surrounding forests the trees are in neat rows - and I think to myself how this entire country, the landscape, everything as far one can see, has been ordered."

We weten allemaal waar deze opvattingen vandaan komen. Ik wil dan roepen: blijf in Anglosaxia, of leer een tweede taal (misschien spreekt hij meerdere talen, ik weet het niet). Het is namelijk helemaal niet zo dat Berlijn en Duitsland meer geordend zijn dan pakweg Parijs en Frankrijk, integendeel.

3 Ik kreeg weinig impressie van de man achter de auteur, net zoals je iemand niet kunt leren kennen aan de hand van zijn Facebook-profiel. Byrne schrijft bijvoorbeeld hoe hij in Manila (het kan ook een andere stad geweest zijn) fietst naar de galerij waar zijn kunstwerken van de hand gedaan worden. Het lezen van Byrne betekende voor mij net een aanmoediging om ervoor te zorgen dat de lezer voeling kreeg met de aspiraties, de ontgoochelingen van de protagonist (het ging om fictie). In die zin heeft het enige invloed gehad.

P.S.: Ik ben me bewust van de beperkingen en de relativiteit van mijn eigen leeservaring. Andere mensen lezen anders, ten bewijze deze blogbijdrage.

kunnen wikinomics de literatuur veranderen?

van alle bazen die ik al versleten heb
of hebben zij mij versleten
is daniele de leukste
een italiaan die zonder een woord duits te spreken een groot bedrijf uit de grond stampte in het land van heine
een nucleair ingenieur die ons op het hart drukt dat we zelfs achter de kast geen miniatuur kerncentrale kunnen aantreffen
first i studied nuclear engineer and then i moved to germany lacht hij
zelfs als hij engels spreekt
dan met een italiaans ritme

vorige week kwam hij me halen
ik moest pigi from palermo ontmoeten
pigi from palermo
ik bereidde me voor op een man in maatpak
en met gel in de haren
mijn denken beperkt door de naam van een stad
en amerikaanse films

pigi from palermo bleek een heel normale jongen
moest je hem passeren op straat
je merkte hem niet op

pigi from palermo mag dan doodgewoon wezen
zijn hobbyproject Storiealcubo is het allerminst
Storiealcubo è un progetto artistico che si propone di inventare e mettere online racconti tridimensionali
lees ik op de website
mijn italiaans is niet je dat
ik maak het volgende op
Storiealcubo is een kunstproject met als doel driedimensionale verhalen te genereren en online te zetten
geposte kortverhalen kunnen door de gebruikers eindeloos uitgebreid worden
je kan bijvoorbeeld een hyperlink plaatsen bij een personage om het een voorgeschiedenis te geven
veel meer mogelijkheden kunnen bedacht worden

pigi from palermo breidde Storiealcubo.com ook uit met veel audio en videotoepassingen
startte zelfs een apart youtube kanaal

ik heb het mij al vaak afgevraagd
waarom literatuur nog steeds het product is van de eenling de schrijver
ik verklaar mij nader

film komt tot stand in een samenspel tussen scenarioschrijver regisseur en acteurs
een schrijver moet zelf vorm zien te geven aan karakters die buiten zijn leefwereld liggen
moet zich in verschillende karakters inleven
wil je een karakter gerichter doen spreken
wil je de camera in een bepaalde situatie dichter op de huid van de karakters
dan kan dat met een literaire variant van wikinomics als Storiealcubo.com

er zijn heden ten dage wereldwijd veel meer wetenschappers dan in de tijd van einstein
einsteins staan er niet meer op
via een netwerk van publicaties en research
duizenden onderzoekers
gaat de wetenschap vooruit

literatuur dus niet
er wordt bijvoorbeeld geen acteur of een persoon die in het leven dicht aanleunt bij een karakter ingehuurd die werkt op de uitspraken van een personage
geen fotograaf die de visuele elementen vastlegt in hypertekst
geen team van scriptwriters die de structuur en de cliff hangers in de gaten houden
enzovoort
literatuur is blijven hangen in de tijd van einstein
denk ik soms

soms herschrijf ik een paragraaf in een boek dat ik lees
of schrap een zin of een seksscene die me onnodig lijkt
dat alles in mijn private kopijen
u mag ze altijd komen inkijken

Talige euforie over het Kunduz-akkoord in De Volkskrant

"Het Nederlandse scheepje van staat koerst al eeuwenlang behendig op de golven van de internationale toestand. De bakens verzetten, de huik naar de wind en het tijdig verstaan van de tekenen aan de wand - allemaal fraaie oudhollandse uitdrukkingen."

céline in een kneipe aangetroffen

de vroeg_lente avondlucht geurt heerlijk in berlijn
ik daal met mijn fiets af naar hermannplatz
op weg naar Ö
compleet mesjogge Ö
hij leefde tot voor enkele maanden in turkije
zijn doctoraat wiskunde bracht hem naar berlijn
doctorandi wiskunde wezen of kwezel of wild extravagant
Ö behoort tot de tweede soort

hij leidt me in bij een jonge dame
niet zeggen uit welk land je komt zei hij haar
ze is joods zei hij mij
de jonge dame sprak perfect frans
accentloos
in tegenstelling tot mezelf

als ze bij haar vader aankomt
vroeger een weekend in de maand
stond er bijna altijd een cd op van luchini
de acteur die céline gedeclameerd heeft

een vaderjood fan van céline
ik hapte even naar adem
de intrigerendste vrouwen hebben de boeiendste vaders
er bestaat een oorzakelijk verband

toen ik vertrok vroeg ik haar
of ze de naam van die italiaanse acteur kon opschrijven
want ik had wat gedronken zei ik
de fout van de turk
of van wie anders

de cd's van luchini zijn nog niet aangekomen
deutsche post mag tegen de verwachtingen in
de traagste posterij van heel de wereld zijn
en niet betrouwbaar!

op youtube vond ik alvast dit pareltje
ik heb het al drie keer bekeken

Nederland Leest oude boeken van meestal dode schrijvers

Boeiende discussie brengt het NRC over de keuze van dit jaar van de organisatie Nederland Leest voor De donkere kamer van Damocles van WF Hermans. De roman zal tussen 1 en 30 november door openbare bibliotheken gratis aan hun leden verstrekt. Ik ben het bibliotheekwezen zeer genegen, vandaar dat ik even inpik op dit bericht.

Jurgen Moeren van Meulenhoff reageert op de keuze met: "Waarom geen moderne schrijver, om jonge lezers te winnen?" Ik betwijfel of jonge lezers niet "gewonnen" kunnen worden door De donkere kamer: Ik heb het als tiener heel graag gelezen.

Wat mij betreft kiest Nederland leest zelf, volgens haar eigen criteria, die waarschijnlijk betrekking hebben op de relatie tussen de bibliotheek en zijn lezers, en niet op de belangen van het uitgeversgilde, of van de nog levende schrijvers.

De enige stem die ik me aanmeet in dit debat is die van een bibliotheekganger. Een enkele tussen miljoenen andere. In die kleine hoedanigheid waardeerde ik meer wanneer Nederland Leest de afgelopen jaren ging voor minder bekende schrijvers als Jacoba van Velde of Frank Martinus Arion, dan wanneer ze de alom bekende kanonnen Hermans, Mulish en Haasse in de vitrine plaatsen.

Verder beperk ik mij als lezer haast uitsluitend tot contemporain werk, haal daar meer voldoening uit. Wanneer de Hoofstedelijke Openbare Bibliotheek van Brussel daar enkele jaren op inspeelde door verschillende exemplaren van pas verschenen boeken aan te bieden, kon ik dat geweldig waarderen.

Britse bibliotheken

In Vrij Nederland een boeiend stuk over wat bibliotheken betekenen voor bekende Britse schrijvers.

De Britse klassenmaatschappij lijkt zich door te zetten in hun bibliotheken. Ik heb er shabby wijkbibliotheken gezien waar de boeken in even erbarmelijke staat aangeboden worden als de tapis plein in het gebouw erbij ligt (de innige relatie van Britten met tapis plein blijft mij een raadsel). De geciteerde auteurs in het VN-artikel begaven zich echter naar de historische bibliotheken die er als vrijmetselaarstempels uitzien (zie foto in artikel).

Ik neem hen niets kwalijk maar ik verwacht wel iets anders van een hedendaagse bib dan een tempel waar ik grote klassiekers kan gaan lezen. De glamour mag mij achterwege blijven. Doe mij maar genoeg ramen, een grote beschikbaarheid van recente werken, en vooral veel tafeltjes für Einzelarbeit.

Wel positief dat de Britse tempelbibliotheken hun publiek vinden. De British Library in Londen wordt schitterend gerund, veel beter dan de Bibliothèque Nationale in Parijs, met zijn vier torens die leeg staan, en waar ze de bezoekers altijd naar de ruimtes onder de grond leiden.

Ik stelde de vraag onlangs aan enkele Brusselaars: niemand van hen die al in de Koninklijke Bibliotheek van België binnen geweest is. Ik ook niet. Dat gebouw nodigt mij weinig uit, lijkt me wat op een grafmonument voor een Saksen-Coburg. Al kan ik er weinig over kwijt, heb ze ook nog niet aangedaan. Binnenkort zet ik dat recht. Een voornemen.

Waar is de fictie?

Er loopt feedback binnen op mijn nieuwste roman, Een filosofie van de fiets - Londense notities, als zou het geen roman zijn. Nochtans staat er roman op de kaft, zo gaat de feedback verder. Ceci n'est pas une pipe?

Iedereen heeft andere boeken op de teller staan. Alleen al daarom houdt iedereen er een andere conceptie op na over wat een roman is, en wat niet. Ik zou het waarderen dat iedereen zich bewust werd van de relativiteit van zijn eigen opvatting. Enige twijfel is altijd op zijn plaats.

Zelf had ik net Un roman français van Beigbeder en HHhH van Binet (twee romans die de grenzen van het genre aftasten) achter de kiezen toen ik voor het predikaat roman opteerde. Die grenzen interesseren mij. Ik zou ook kunnen verwijzen naar psycho-geografische geschriften, of naar romans als pseudo-biografieen, de noemer waaronder het volgens mijn redactrice Eva gecatalogeerd moet worden.

Eén misvatting bestaat erin te denken dat een roman per se fictie hoeft te zijn. Ik geef even de romandefinitie mee zoals die op Wikipedia te vinden is:
"Met de term roman wordt een grote verscheidenheid aan vooral prozateksten aangeduid die overwegend van fictionele aard zijn."
Het probleem ligt dus veeleer bij de labels van de boekentoptiens, namelijk fictie en non-fictie, en waarbij de roman als spreekt het voor zich bij de fictie terecht komt. Een roman in de non-fictie afdeling kunnen velen niet denken, terwijl het perfect kan volgens de definitie. Verzamelingenleer, lagere school.

Voor Een filosofie van ... vertrok ik van eigen ervaringen in Londen, die ik uitvergrootte, waar ik dingen aan toevoegde, tot op een moment dat de lezer niet meer weet waar de waarheid stopt en het verzinsel begint. Ikzelf trouwens ook niet meer helemaal goed.

Ik vind de discussie over fictie of non-fictie minder relevant. Een vraag waar ik me veeleer op toeleg, is die naar hoe er contemporain geschreven kan worden in tijden van internet, of in het begin van de eenentwintigste eeuw. De tijdelijke oplossing op de eeuwige zoektocht die ik toepas in deze al dan niet roman, bestaat uit heel korte hoofdstukken. Toen ik mijn manuscript in A4 formaat indiende, had ik evenveel pagina's als kapittels. Tegelijk spring ik vrij snel van één thema naar een ander, om dingen dan elders te hernemen, de tekst dynamisch maken. Dit sluit aan bij mijn eigen internetervaring, en ik denk ook met de internetervaring van de (jongere?) lezers.

Een tweede vraag waar ik me als ik schrijf zeer bewust van ben, is die naar wat een hedendaagse schrijver kan toevoegen. Er staan bibliotheken vol meesterwerken. Kijk ik alleen nog maar bij de letter H, dan stuit ik meteen op Haasse en Hesse en Houellebecq, de eerste die mij te binnen schieten, elkeen met verschillende meesterwerken. Kunnen we beter? Welke jonge schrijver haalt het in zijn hoofd de handschoen op te nemen tegen Dostojewski? Moet er dan niet meer geschreven worden?

Dan is er die ene gezongen zin
The poets down here don't write nothing at all
They just stand back and let it all be

Zo mag de wereld nooit worden, vol toekijkende zombies. Met dezelfde gedrevenheid als deze auteur, denk ik: Boon was er niet bij in 2010. Multatuli evenmin. Ik wil de tijd documenteren. Ik wil registreren wat zich voor mijn ogen afspeelt. In de Londense notities heb ik de Britse hoofdstad gefotografeerd vanuit het kikvorsperspectief van de fietser. Zonder camera, niet als een fotograaf, maar als schrijver, met woorden, met overpeinzingen, en in onderling verschillende korte hoofdstukken die de vlugge veelheid van de stad evoceren. Met fictie en met non-fictie. Geen roman?

reyers laat uit de bocht of net niet

wanneer ik mijn emails beantwoord
heb ik graag aan in een klein window aan de zijkant
reyers laat op staan
lieven van gils weet de gesprekken aangenaam te houden
en men steekt er vaak nog iets op

dinsdag werd volgend onderwerp aangesneden
zijn de hoge weddes in het voetbal moreel verantwoord
dit naar aanleiding van het nieuwe contract van kompany
150k per week

in de arabische wereld waar miljoenen mensen armoe lijden
belandt al het geld voor de olie bij enkele sjeiks
een van die sjeiks steekt zijn geld in een zak
vliegt naar engeland om zich daar een voetbalploeg als speeltje te nemen
in engeland waar een schoonmaakster 800 pond per maand verdient
de voetballers stellen zich bij aanname van het geld nooit vragen
mij lijkt er een probleem

een relevante maatschappelijke discussie dus
reyers laat nodigde daarvoor uit
een voetbaljournalist en een reclamejongen
guillaume van der stighelen
waarom vragen ze eddy wally niet
ook aangenaam wegpraten
verdient ook goed zijn boterham
zal er ook wel iets over kwijt kunnen

het was mij trouwens al opgevallen dat onderzoeksjournalistiek dezer dagen meest voorkomt op de sportpaginas
een dopingaffaire
de fifabonzen die het bont maken
enzoverder
wie cdo s wil vinden in de kranten van voor 2008 zal zijn speurneus moeten opzetten

de opmerkingen van Filip Joos
voetballers verdienen toch wel verschrikkelijk veel
het is wel goed dat ook een verdedigers veel geld kunnen verdienen
en liever een verstandige Kompany dan een warhoofd als Tevez
als ze hierop eerlijk belastingen betalen ziet hij geen probleem

de reclamejongen had zich van discussie vergist
hij bleef de bonus van het inbev management verdedigen
hij vermeldde dat hij elke week gaat zien naar het amateurvoetbal van zijn zoon
wat hem op een of andere manier moest kwalificeren voor deze topic

lieven van gils bedankte de gasten voor de boeiende filosofische sic discussie

herzlich willkommen

herzlich willkommen hangt er boven de ingang van stadler in berlijn
de grootste fietsenwinkel in duitsland zo werd me verteld
of dat klopt weet ik niet
alleen dat stadler zeer groot is
beeld je een grootwarenhuis in
gevuld met fietsen
als je een exemplaar wil uitproberen
dan pik je er een en fiets je rond in de winkel
foto volgt
en ben je achteraf vergeten waar je het rijwiel vandaan hebt
achterin herstelt een team van 10
kapotte fietsen
wil je echter een gestileerd model
dan moet je naar de boetieks
niet bij stadler

ook opvallend
weinig elektrische fietsen in duitsland
heel anders dan in frankrijk
waar de overheid ferme premies geeft aan wie een elektrisch toestel wil kopen
sommigen zien daar de hand van de nucleaire lobby in

terwijl we het over elektrische fietsen hebben
de europese regelgeving zou gaan veranderen
ipv 250 watt toegestaan
zou het naar 500 watt gaan
waardoor ouden van dagen zich te pletter zouden rijden
of ook fietsterrorist worden
zo zeggen fietserorganisaties

er bestaan ook elektrische vespa's
in frankrijk zie je die al veel
je hoort ze niet
de vespa's op kernenergie

nederlandse remakes

er komt nu ook een nederlandse remake van de vlaamse prent hasta la vista
eerder gebeurde hetzelfde voor loft

dat is je reinste waanzin
alsof een film die in picardie gedraaid wordt
een remake zou krijgen in de elzas

kan de taalunie deze idiotie geen halt aanzeggen

ik weet het
wat in luik gebeurde
is veel erger
maar dit is ook erg

de wever de vriend van de congolezen

waarschijnlijk schrok bart de wever zich een hoedje toen hij brusselse congolezen met kartonnen borden met zijn naam op door de straten zag trekken
ze uitten op die manier hun ongenoegen over het buitenlandse beleid van de franstalige louis michel
nu blijkbaar verdergezet door reynders

wat vlamingen zelf doen
doen ze beter
beweren ze
verhofstadt bakte zoete broodjes met kagame
hij nodigde gaddafi uit op de koffie
hij was bij de eedaflegging van kabila in 2006 aanwezig
terwijl op dat moment zelfs een blinde al kon zien dat het om een dictator ging
en ik kan nog wel een eindje doorgaan

le soir journaliste colette braeckman verweet expliciet de vlamingen meermaals hun congo politiek
ze vond het schandalig dat zoon eyskens de relaties met mobutu verbrak na het bloedbad op de universiteit van lubumbashi
volgens haar hadden we dat maar moeten laten passeren of zo

ik wil niet meedoen aan een spelletje verwijten tussen franstaligen en nederlandstaligen wat buitenlandse politiek betreft
vld sp a en groen zaten erbij toen de wapenleveringen aan nepal goedgekeurd werden
en zeiden niets over de congo politiek van vader michel